Den Haag is met ruim 1700 demonstraties per jaar demonstratiehoofdstad van Nederland. De afgelopen jaren is Den Haag steeds vaker geconfronteerd met demonstratieve acties die de burgemeester voor nieuwe vraagstukken en uitdagingen hebben gesteld. Die ervaringen hebben aanleiding gegeven voor burgemeester van Den Haag, Jan van Zanen, om het Haagse demonstratiebeleid, dat was opgesteld in 2017, te actualiseren. Eerder ging hij daarover tijdens een werkbespreking met de gemeenteraad in gesprek, hun suggesties zijn grotendeels overgenomen.

Uitgangspunten demonstraties
“In Den Haag gaan we ruimhartig om met het grondrecht om te mogen demonstreren. Er wordt terughoudend omgegaan met opleggen van beperkingen, omdat de behoefte om te demonstreren in het regeringscentrum groot is. Daarbij past beleid dat gericht is op mogelijk maken, niet op beperken,” zegt burgemeester Jan van Zanen

Het recht van betoging is echter niet onbegrensd. Waar de veiligheid of gezondheid van anderen in het gevaar komt, kan het opleggen van beperkingen gerechtvaardigd worden. Het opleggen van beperking geschiedt door de burgemeester en kan in slechts drie gevallen: ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en/of ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Elke demonstratie wordt hierop afzonderlijk beoordeeld.

Demonstratielocaties
In het geactualiseerde demonstratiebeleid zijn een aantal kaders verder verhelderd. Bijvoorbeeld als het gaat om specifieke locaties. Immers, niet iedere locatie is voor ieder gebied geschikt. Het Haagse kernwinkelgebied is niet geschikt voor demonstratieve optochten of demonstraties van meer dan 10 personen. In het kernwinkelgebied (plaatje hieronder) is het doorgaans erg druk met bezoekers, openbaar vervoer, toeristen en winkelend publiek. De ruimte is er beperkt waardoor een vermenging van publiekstromen kan optreden en hulpdiensten bij ongeregeldheden of calamiteiten niet goed kunnen optreden.

Het Plein is een demonstratielocatie voor maximaal 100 personen. Ook rond de tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer (Bezuidenhoutseweg 67) wordt ruimte geboden om in de nabijheid hiervan te demonstreren, zoals op de Prins Clauslaan en langs de Bezuidenhoutseweg. Grotere demonstraties kunnen plaatsvinden op het Malieveld en Koekamp. Omdat het Anna van Burenplein en het Binnenhof beide door de Minister zijn aangewezen tot veiligheidsrisicogebied, is hier geen plaats om te demonstreren.

Verdere actualisatie
Verdere actualisaties in het demonstratiebeleid zien erop dat aan demonstraties tussen zonsondergang en -opkomst eerder beperkingen kunnen worden gesteld dan aan demonstraties tijdens daglicht. Verder is in het nieuwe beleid aangegeven dat bij het beoordelen van randactiviteiten die niet (direct) gericht zijn op het uiten van de mening, zoals het draaien van muziek of het gebruik van attracties, ook rekening kan worden gehouden met andere belangen dan de belangen van de demonstratieregelgeving. Daarnaast is in het nieuwe beleid opgenomen dat schade die tijdens demonstraties aan gemeentelijke eigendommen wordt toegebracht op de daders zal worden verhaald. In het beleid is ook expliciet aandacht voor het (beter) beschermen van media, politici en overheidsvertegenwoordigers.

Demonstreren in coronatijd
Vanwege de huidige pandemie gelden op dit moment voor demonstraties enkele bijzondere extra uitgangspunten (geen demonstratieve lopen, geen demonstraties tussen zonsondergang en – opkomst, spontane demonstraties alleen op Malieveld/Koekamp en geen artiesten/muzikale omlijsting). Deze uitgangspunten zijn niet in het geactualiseerde beleid opgenomen, vanwege het tijdelijke karakter van deze uitgangspunten. Het uitgangspunt dat demonstraties in omvang beperkt dienden te blijven tot maximaal 200 personen, is gelet op de versoepeling van enkele maatregelen per 28 april, inmiddels losgelaten.